Różne formy zabezpieczenia wierzytelności, jak hipoteka kaucyjna

Wierzytelności mogą być zabezpieczone z wykorzystaniem między innymi hipoteki. Jednym z typów hipoteki, który funkcjonował w polskim prawie były hipoteki kaucyjne.

Czym jest hipoteka?

Hipoteka jest ograniczonym prawne rzeczowym, które może być ustanowione przez wierzyciela. W ten sposób wierzyciel jest w stanie zabezpieczyć spłatę zobowiązania z majątku dłużnika. Najczęściej hipoteka jest ustanawiana na nieruchomości. Jednocześnie w przepisach prawa dotyczących hipoteki występować mogą różne jej rodzaje. Wyróżnić można między innymi hipoteki:
– bankowe,
– umowne,
– przymusowe,
– łączne,
– kaucyjne.
Hipoteki bankowe są ustanawiane przez banki, które udzielają kredytów. Kredyt może być zabezpieczony poprzez ustanowienie hipoteki na nieruchomości, którą pozyskuje kredytobiorca. Przy zastosowaniu takiej hipoteki do księgi wieczystej domu czy mieszkania zostanie dodany odpowiedni wpis. W ten sposób w przypadku braku spłaty zobowiązania bank ma prawo odzyskać wierzytelność z nieruchomości, na której została ustanowiona hipoteka.

Innym typem hipoteki jest umowna. Taka hipoteka powstaje w momencie, gdy właściciel konkretnej nieruchomości składa oświadczenie o jej ustanowieniu. Taka hipoteka ustanawiana jest na podstawie aktu notarialnego. Natomiast hipoteka przymusowa jest zabezpieczeniem, które ustanowione jest poprzez postawienie określonego organu. Bardzo często taka hipoteka jest ustanawiana przez sąd, który w wyroku ustala taką formę zabezpieczenia.
Łączna hipoteka ustanawiana jest na różnych nieruchomościach. W takim przypadku wierzyciel, gdy zobowiązanie nie jest spłacane może egzekwować wierzytelność z wybranej nieruchomości, na której ustalona została hipoteka. Takie hipoteki bywają ustanawiane w przypadku dużych zobowiązań, gdzie niezbędne jest zapewnienie zabezpieczenia w większych kwotach.

W polskim prawie występowała również hipoteka kaucyjna, która obecnie nie jest już ustanawiana. Jednak wcześniej powstałe hipoteki tego typu są nadal ważne. Przy takich hipotekach ustalone są maksymalne sumy, które wierzyciel może w przyszłości egzekwować z przedmiotu zabezpieczenia. Jednocześnie hipoteka taka mogła być ustalona, gdy w momencie ustanowienia hipoteki suma wierzytelności nie była znana.

Co można było zabezpieczyć hipoteką kaucyjną?

Kaucyjne hipoteki służyły do zabezpieczenia dwóch rodzajów wierzytelności, czyli po pierwsze takich, które nie posiadały ustalonej wysokości. Po drugie takie hipoteki były ustalane przy wierzytelnościach, których wartość mogła być poznana dopiero w przyszłości. W ten sposób korzystanie z takich hipotek występowało między innymi w przypadku zabezpieczenia odsetek czy kosztów postępowania, które mieściły się w sumie, jak została wymieniona we wpisie do hipoteki. Przy występowaniu hipoteki kaucyjnej, w odróżnieniu od zwykłej hipoteki, to wierzyciel musiał udowodnić istnienie wierzytelności. Jednak zastosowanie takiej hipoteki miało ograniczony zakres, gdyż nie można jej było stosować do zabezpieczenia wierzytelności, których wysokość była znana.