Czym jest skarga pauliańska

Zdarza się, że dłużnicy ukrywają swój dług i świadomie działają na niekorzyść wierzycieli. Ci jednak nie pozostają bez prawnej ochrony. W sytuacji, gdy egzekucja komornicza nie przyniosła oczekiwanych efektów, można skorzystać z tzw. skargi pauliańskiej. Czym jest i jakie warunki trzeba spełnić?

Definicja – czym jest skarga pauliańska

Czy może dojść do sytuacji, w której nawet egzekucja komornicza staje się bezskuteczna? Okazuje się, że tak. Komornik może zaprzestać swoich czynności np. w sytuacji, gdy zadłużony nie wykazuje żadnych dochodów, jak również nie ujawnia swojego majątku. Posiadane dobra materialne mógł np. dobrze ukryć, przekazując je choćby innej osobie.

W wybranych przypadkach po nieudanej egzekucji wierzyciel może skorzystać z tzw. skargi pauliańskiej. Daje ona pewnego rodzaju ochronę wierzycielowi i jest regulowana przepisami kodeksu cywilnego. Skarga pauliańska ma zastosowanie w momencie gdy na skutek czynności prawnej dłużnika osoba trzecia odniosła korzyść majątkową, a tym samym osobą pokrzywdzoną stał się wierzyciel. Jeśli działania osoby zadłużonej miały na celu pokrzywdzenie przyszłych wierzycieli, również tutaj można skorzystać ze skargi pauliańskiej.

Skarga pauliańska – kiedy się ją stosuje

Istnieje kilka przesłanek, które muszą być spełnione, żeby wierzyciel mógł sięgnąć po skargę pauliańską. Dłużnik musi przede wszystkim dokonać czynności prawnej. Może to być chociażby sprzedaż mieszkania czy samochodu, jeśli w dniu, w którym dokonał czynności prawnej bądź wcześniej, dłużnik miał świadomość, że wierzyciele mają wobec niego roszczenia. Oznacza to, że czynności prawna została dokonana przez dłużnika z zamiarem pokrzywdzenia wierzyciela i wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności. Zatem w efekcie doprowadziło to do pokrzywdzenia wierzyciela.

Wierzyciel ma podstawy do skorzystania ze skargi pauliańskiej tylko wówczas, gdy wykonanie czynności prawnej przez zadłużonego, przynosi korzyść osobie trzeciej, która z kolei wie, że dłużnik działa na niekorzyść swojego wierzyciela. Co ważne obie strony powinny wiedzieć, że działa on w pełni świadomie i zdaje sobie doskonale sprawę z faktu, iż w konsekwencji zaszkodzi wierzycielowi. 

Zanim skorzystasz ze skargi pauliańskiej

Zanim skorzystasz ze skargi pauliańskiej, dołóż wszelkiej staranności, by zweryfikować powyższe przesłanki. Jeśli znajdują one potwierdzenie w rzeczywistości, wówczas wierzyciel może podjąć decyzję o skorzystaniu ze skargi pauliańskiej. Co ważne, jest ona formułowana nie przeciwko dłużnikowi, ale osobie trzeciej, która odniosła korzyść majątkową w wyniku czynności prawnej zadłużonego. Jeśli osoba ta zaczęła rozporządzać otrzymanym majątkiem, wówczas skarga pauliańska może zostać sformułowana przeciw nowym dysponentom. Warto wiedzieć, że skargą mogą zostać objęci także spadkobiercy osoby trzeciej.

Skargę pauliańską należy skierować do sądu właściwego miejscu zamieszkania pozwanego. Formułując skargę, należy podać, kto jest pozwanym, jak również określić wartość przedmiotu sporu – w tym przypadku będzie to wartość wierzytelności.

Pozywający powinien także dokładnie określić swoje żądanie, jak również wskazać, jaka czynność prawna powinna zostać uznana za bezskuteczną. Całość należy opatrzyć uzasadnieniem. Przedmiot sporu powinien zostać objęty zakazem zbywania. W tym celu składa się wniosek o zabezpieczenie roszczenia pauliańskiego. 

O czym jeszcze trzeba pamiętać?

Przygotowując skargę pauliańską, należy pamiętać także o opłacie. Jest ustalana indywidualnie, o ile wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 tysięcy złotych. Gdy ta suma zostanie przekroczona, wówczas przyjmuje się opłatę w wysokości 5% wartości wierzytelności, ale nie więcej niż 200 000 złotych.

Wierzyciel decydujący się na wniesienie takiej skargi nie powinien odkładać tej czynności w czasie. Ma on 5 lat od momentu dokonania kwestionowanej czynności prawnej. Po tym okresie następuje przedawnienie, a skarga pauliańska stanie się bezskuteczna.

Skarga pauliańska może okazać się skutecznym narzędziem w procesie odzyskiwania długu. Warto dobrze przygotować się do sformułowania takiej skargi, a w razie wątpliwości skorzystać z pomocy doświadczonych specjalistów. Należy też pamiętać o tym, że opisane wyżej przesłanki muszą faktycznie zaistnieć. W przeciwnym razie skarga może okazać się bezskuteczna.

Materiał zewnętrzny